“Sau này, qua đi nhiều năm nữa, Tôlich sẽ nhớ lại những giờ phút hoàng hôn bên ô cửa sổ màu tím nhạt này. Nó sẽ nhớ lại. Tất nhiên là nó sẽ nhớ nếu trái tim nó vẫn mở rộng đối với mọi người và nếu sự ngờ vực chưa có trong trái tim nó.”

“Cha xứ đã nói điều gì đó giống như: “Trong tất cả các ngôn ngữ trên thế gian, đều có cùng một câu ngạn ngữ: ‘Mắt không nhìn thấy thì trái tim không đau.’ À, tôi nói rằng không hề có một chút sự thật nào trong câu nói đó. Chúng càng ở xa, thì tất cả những cảm xúc mà chúng ta cố trấn áp và quên lãng lại càng gần gũi với trái tim ta hơn. Nếu chúng ta đang phải sống tha hương, chúng ta sẽ muốn tích giữ mọi ký ức dù là nhỏ bé của nguồn cội ấy. Nếu ta ở cách xa những người ta yêu thương, mỗi người lướt qua trên phố đều sẽ gợi cho ta nhớ về họ....Cuối buổi lễ, tôi gặp cha xứ để cảm ơn ông: Tôi đã nói rằng tôi là một người lạ mặt giữa một miền đất xa lạ, và tôi cảm ơn cha vì đã nhắc tôi nhớ rằng có những thứ đôi mắt không nhìn thấy, nhưng trái tim vẫn đau...”

“Tình yêu mạnh mẽ nhất là tình yêu có thể biểu hiện sự yếu đuối của nó. Dù sao đi nữa, nếu tình yêu của tôi là thực (và không phải chỉ là cách làm sao nhãng bản thân, lừa dối chình mình, và để cho thời gian—thứ mà có vẻ luôn đứng yên trong cái thành phố này—cũng trôi đi)”, thì tự do sẽ chinh phục sự đố kỵ và mọi nỗi đâu mà nó gây ra cho tôi, vì nỗi đau cũng là một phần của quá trình tự nhiên. Bất kỳ ai đã chơi thể thao đều biết điều này: nếu bạn muốn đạt được những mục tiêu của mình, bạn phải chuẩn bị cho việc trải qua sự khó chịu mỗi ngày, đó là sự đau đớn và thiếu thoải mái. Ban đầu, nó không dễ chịu gì và làm mai một dần động cơ thúc đẩy hành động, nhưng cùng lúc ấy bạn lại nhận thấy nó chính là một phần trong quá trình cảm thụ những điều tốt đẹp, và khi thời điểm đó đến, nếu bạn không cảm thấy đau đớn, bạn sẽ có một cảm giác rằng những bài tập thể dục không có hiệu quả như mong đợi.”

“Nhưng họ sẽ không dễ dàng thoát ra khỏi câu chuyện của mình. Thời gian lại một lần nữa làm việc thay cho họ. Năm học sẽ kết thúc. Hơi nóng sẽ trở nên dễ chịu. Cả ngày Jérôme sẽ ở ngoài bãi biển và Sylvie hết giờ dạy sẽ đến đấy đón anh. Ðó sẽ là những bài tập làm văn cuối cùng. Họ sẽ âu sầu nhớ Paris, nhớ mùa xuân trên những bờ sông Seine, nhớ cái cây nở đầy hoa của họ, nhớ đại lộ Champs-Elysées, nhớ quảng trường Vosges. Họ sẽ cảm động nhớ lại sự tự do yêu quí của mình, những buổi sáng ngủ nướng, những bữa ăn dưới ánh nến. Và bạn bè sẽ dự kiến cho họ những kỳ nghỉ: một ngôi nhà lớn ở Touraine, một bữa ăn ngon, những cuộc đi chơi vùng đồng quê:Nếu như chúng ta trở về, người nọ nói. Tất cả lại có thể như xưa, ngưòi kia nói. Họ sẽ dọn hành lý. Họ sẽ xếp những cuốn sách, những tranh khắc, những bức ảnh bạn bè, sẽ vứt đi vô số giấy tờ, sẽ đem cho hàng xóm đồ đạc, các tấm ván xẻ dối, các viên gạch 12 lỗ, sẽ gửi rương hòm đi. Họ sẽ đếm từng ngày, từng giờ, từng phút.”

“Rào mắt cáo bao quanh ngôi nhà không ở có một cánh cổng cũng mắt cáo. Tôi thử đẩy. Nó mở ra dễ dàng đến mức hầu như khiến mình mất hứng, như thể nó giục tôi vào vậy. “Không sao đâu, cứ đi thẳng vào”, dường như nó bảo tôi thế. Tuy nhiên, không cần học luật tám năm trời tôi cũng biết rằng đường đột vào nhà người khác, cho dù nhà không người ở, là phạm pháp. Nếu một người hàng xóm phát hiện thấy tôi trong căn nhà không người ở và báo cảnh sát, họ sẽ xộc tới tra hỏi ngay. Tôi sẽ nói rằng tôi đi tìm mèo; nó đi đâu mất, tôi đang tìm nó khắp các nhà hàng xóm. Họ sẽ yêu cầu cho biết địa chỉ và nghề nghiệp. Tôi sẽ phải bảo họ tôi đang thất nghiệp. Họ sẽ chỉ càng nghi ngờ hơn. Gần đây cảnh sát đang lo sốt vó về những tên khủng bố cánh tả; họ đinh ninh rằng chúng nhan nhản khắp nơi ở Tokyo, chúng giấu hàng kho súng và lựu đạn tự chế. Họ sẽ gọi điện cho đến văn phòng Kumiko để kiểm chứng những gì tôi nói. E rằng Kumiko sẽ rất buồn phiền.Thế nhưng tôi vẫn vào. Vào rồi khép cổng lại sau lưng. Chuyện gì tới, cứ tới. Nếu chuyện gì đó đã muốn xảy ra, cứ để nó xảy ra.”

“Có khi tôi nghĩ tôi không còn nhớ anh. Nhưng có khi tự nhiên, một khoảnh khắc kỳ lạ chợt trở về. Không phải là một câu chuyện, mà chỉ là một khoảnh khắc ngắn và rõ ràng. Anh ấy hay hút một điếu thuốc đến nửa rồi dụi tắt và bỏ nó vào túi áo để dành lúc khác hút tiếp. Rồi anh quên mất những nửa điếu thuốc ấy. Ngày xưa tôi thường thò tay vào túi những chiếc áo anh thay ra để lấy chúng đem vất đi. Nhiều năm sau khi anh chết, tay tôi chợt chạm lại những mẩu thuốc ấy trong tâm tưởng, có khi vẫn còn một chút ẩm ở đầu lọc đã nằm trong miệng anh khi anh hút nó. Nỗi nhớ chỉ là sự trở lại của một khoảnh khắc. Không hề có một năm tháng nào ở giữa khoảnh khắc ấy và hiện tại. Nó là hiện tại.”